Spłata długu zabezpieczonego hipoteką skutkuje wygaśnięciem hipoteki. Dzieje się to z mocy samego prawa. Powyższe nie oznacza jednak, że w momencie pełnego zaspokojenia wierzyciela hipotecznego automatycznie dochodzi do wykreślenia wzmianki o hipotece z Działu IV księgi wieczystej obciążonej nieruchomości. Przeciwnie, do tego wykreślenia konieczny jest wniosek właściciela nieruchomości złożony do właściwego sądu wieczystoksięgowego.

W celu wykreślenia wygasłej hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości obciążonej tj. wpisu o hipotece znajdującego się w Dziale IV księgi wieczystej, należy podjąć kilka opisanych niżej czynności:

1. Złożyć wniosek do wierzyciela hipotecznego o wydanie oświadczenia wyrażającego zgodę na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej. Wierzyciel powinien dokładnie opisać, której hipoteki dotyczy jego zgoda tj. wskazać w szczególności numer księgi wieczystej nieruchomości, na której jest ustanowiona, podać rodzaj tej hipoteki (np. hipoteka umowna) oraz wskazać jej sumę. Choć nie jest to obligatoryjne, warto aby wierzyciel oświadczył, iż cały dług, który był zabezpieczony hipoteką wygasł np. poprzez jego spłatę. Oświadczenie wierzyciela hipotecznego musi zostać złożone w formie z podpisem notarialnie poświadczonym tj. przed notariuszem, który poświadczy, iż podpis pod oświadczeniem złożył wierzyciel hipoteczny, a nie inna osoba. Nie wystarczy zatem zwykła forma pisemna. Należy zwrócić uwagę, iż wymóg co do formy szczególnej nie odnosi się do banków, ponieważ w ich przypadku, pod oświadczeniem podpisuje się dwóch upoważnionych pracowników banku oraz umieszcza się pieczęć banku.

2. Po uzyskaniu oświadczenia od wierzyciela, wypełnić wniosek o wpis w księdze wieczystej, korzystając z urzędowego formularza o nazwie KW-WPIS, który można pobrać ze strony internetowej ministerstwa sprawiedliwości. Należy pamiętać, że zgodnie z ustawą o księgach wieczystych i hipotece wykreślenie jest także wpisem, stąd wniosek o wpis, a nie o wykreślenie. Formularz KW-WPIS zawiera w sobie wyjaśnienia, w jaki sposób wypełnić poszczególne rubryki, stąd jego uzupełnienie nie powinno rodzić większych kłopotów. Należy jednak w szczególności zwrócić uwagę, aby poprawnie ująć treść żądania i wnieść o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej, opisując przy tym dokładnie, której hipoteki nasze żądanie dotyczy (rodzaj hipoteki, suma hipoteki, wskazanie wierzyciela). Sam wniosek kierowany jest do sądu wieczystoksięgowego, właściwego ze względu na położenie nieruchomości.

3. Uiścić opłatę sądową od wniosku o wpis do księgi wieczystej na właściwy rachunek bankowy Sądu wieczystoksięgowego, bądź uiścić ją w znakach sądowych, w kasie sądu. W przypadku wykonania przelewu, należy wydrukować jego potwierdzenie i załączyć do wniosku.

4. Skompletować przygotowane dokumenty i wysłać je listem poleconym na adres sądu wieczystoksięgowego, bądź osobiście złożyć w biurze podawczym tego sądu. Wśród tych dokumentów powinny się znaleźć: oświadczenie wierzyciela hipotecznego obejmujące jego zgodę na wykreślenie hipoteki, potwierdzenie dokonania opłaty sądowej od wniosku o wpis do księgi wieczystej przelewem (jeżeli płatność nastąpiła przelewem), a także prawidłowo wypełniony i podpisany formularz KW-WPIS.

Po wykonaniu powyższych czynności pozostaje czekać na właściwe rozstrzygnięcie sądu wieczystoksięgowego.