W polskim prawie cywilnym funkcjonuje kilka zasad odpowiedzialności odszkodowawczej. Najważniejsze znaczenie mają jednak trzy: zasada winy, zasada ryzyka i zasada słuszności.

Pierwsza z zasad tj. zasada winy, została zdefiniowana w art. 415 k.c. Z przepisu tego wynika, że do naprawienia szkody zobowiązany jest ten, kto tę szkodę ze swojej winy wyrządził. Dla zrozumienia istoty tej zasady pomocne jest odniesienie się do pojęcia bezprawności czynu, czyli niewłaściwego zachowania się sprawcy szkody. Jeżeli dany czyn uznamy za niewłaściwy, godzący w porządek prawny, utrwalone zwyczaje, praktykę lub zasady współżycia społecznego (ujemna ocena zachowania sprawcy), wtedy będzie go można uznać za czyn bezprawny. Pojęcie bezprawności ma charakter obiektywny tj. niezależny od winy i nastawienia psychicznego sprawcy do czynu.

Zdarzają się sytuacje, kiedy mimo naruszenia porządku prawnego przez daną osobę, jej czyn nie możne zostać uznany za bezprawny. Dzieje się tak wtedy, kiedy popełnienie czynu następuje w wyniku pewnych szczególnych okoliczności, nazywanych okolicznościami wyłączającymi bezprawność. Przykładowo, będą to: działanie w ramach obrony koniecznej, działanie w stanie wyższej konieczności, dozwolona samopomoc, zgoda poszkodowanego czy wykonywanie własnych praw podmiotowych.

Dopiero ustalenie bezprawności czynu sprawcy szkody umożliwia podjęcie analizy jego nastawienia psychicznego do tego czynu, a zatem do określenia rodzaju winy. Wyróżnia się dwa rodzaje winy: winę umyślną oraz nieumyślną. Są one stopniowalne np. lekkomyślność, niedbalstwo itd. Do przypisania odpowiedzialności deliktowej (z tytułu czynu niedozwolonego), wystarczy nawet najlżejszy stopień winy (łac. culpa levissima).

Przy odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie winy, poszkodowany musi zatem udowodnić następujące przesłanki: fakt wystąpienia szkody, jej wysokość, winę sprawcy, a także adekwatny związek przyczynowy między winą sprawcy a zaistniałą szkodą.

Winy nie można przypisać osobom poniżej trzynastu lat oraz osobom ubezwłasnowolnionym całkowicie.

Druga z zasad tj. zasada ryzyka, oderwana jest od pojęcia winy. Dotyczy ona osób, które posługują się niebezpiecznymi urządzeniami napędzanymi siłami przyrody, dla realizacji własnych celów. Zwolnienie się od odpowiedzialności na zasadzie ryzyka wymaga wykazania jednej z trzech przesłanek:

1. siły wyższej
2. wyłącznej winy poszkodowanego
3. wyłącznej winy osoby trzeciej

Zwolnienie się od tej odpowiedzialności w inny sposób nie jest możliwe.

Trzecia z zasad tj. zasada słuszności, jest zasadą stosowaną wyjątkowo, w ściśle określonych przypadkach. Wywodzi się nią albo z zasad słuszności, albo z zasad współżycia społecznego. Koniecznym dla uznania odpowiedzialności sprawcy szkody według zasady słuszności jest wykazanie, że w danych okolicznościach za zasądzeniem odszkodowania przemawiają względy etyczne, nawet gdy czyn sprawcy nie ma cech bezprawności.