Niedozwolone postanowienia umowne

Postanowienia umowy nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (przedsiębiorcę). Jeżeli określone postanowienia nie wiążą konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

W uchwale z dnia 07.05.2021 r. Sąd Najwyższy wskazał, że niedozwolone postanowienia umowne są od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta. Oznacza to, że konsument może następczo udzielić swojej świadomej i wolnej zgody na te postanowienia i w powyższy sposób przywrócić im skuteczność z mocą wsteczną.

Jeżeli bez postanowienia bezskutecznego umowa nie może wiązać stron, to powinny one zwrócić sobie świadczenia pieniężne spełnione przy wykonaniu umowy. W przypadku umowy kredytu, kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.